Depressie komt veel voor in de bevolking. Het komt vaak voor dat mensen die hersteld zijn van een depressie, later toch opnieuw depressief worden. Daarom is het belangrijk dat mensen die ooit een depressie hebben gehad, aandacht besteden aan het voorkomen van een terugval in een depressie. 

Met het oog op het voorkomen van terugval onderzochten wij het effect van Preventieve Cognitieve Training (PCT). Het onderzoek werd gedaan onder mensen die hersteld waren van 1 of meerdere terugkerende depressieve episodes. Uit ons onderzoek blijkt het volgende: PCT (acht sessies) biedt bescherming tegen terugval, zelfs over 2 tot 20 jaar. 

Op deze website vindt u informatie over Preventieve Cognitieve Therapie. Deze training is uitgebreid onderzocht door met het team van prof. dr. Claudi Bockting, maar ook door andere collega’s. Deze training biedt een aanvullende bescherming tegen terugval in een depressie. De informatie is van belang voor huisartsen, POH GGZ, psychiaters, klinisch psychologen, gz-psychologen (i.o) en andere mensen werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg. 

De psychotherapeutische training bestaat  uit 8 sessies, waarbij de therapeut aan de cliënt leert hoe hij terugval kan voorkomen.

De deelnemers krijgen na iedere sessie opdrachten mee voor thuis. Aan het einde van de training heeft iedere deelnemer een persoonlijk preventieplan. Het doel van de training is dat de deelnemer minder vaak en minder snel terug zal vallen in een depressie. De training kan zowel in groepsvorm als individueel gegeven worden.

Voor begeleide zelfhulp via de praktijkondersteuner GGZ van de huisarts is een aparte zelfhulpvariant beschikbaar. Zie: Tussen dip en droom; durf te voelen, doorbreek je patronen.

1. We besteden aandacht aan beperkende attitudes/schemata en aan positieve attitudes/schemata.
2. We trainen het beter opslaan en terughalen van positieve gevoelens, cognities en ervaringen.
3. Er wordt een op maat gesneden preventieplan gemaakt met de deelnemers.

Articles:

• Gülpen, J., Breedvelt, J. J. F., van Dis, E. A. M., Geurtsen, G. J., Warren, F. C., van Heeringen, C., … Bockting, C. L. (2025). Psychological interventions for preventing relapse in individuals with partial remission of depression: a systematic review and individual participant data meta-analysis. Psychological Medicine, 55, e50. doi:10.1017/S0033291725000157

• de Jonge, M., Blankers, M., Bockting, C. L., van Dijk, M. K., Kikkert, M. J., & Dekker, J. J. M. (2024). Economic evaluation of preventive cognitive therapy versus care as usual in cognitive behavioral therapy responders. Frontiers in Psychiatry, 14. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2023.1134071

• Gülpen, J., Brouwer, M. E., Geurtsen, G. J., van Dis, E. A., Denys, D. A., & Bockting, C. L. (2023). Treatments for partial remission of major depressive disorder: a systematic review and meta-analysis. BMJ Ment Health, 26(1), 1-9.

• Tol, M.-J. van, Kleef, R. S. van, Eike, R., Valen, E. van, Marsman, J.-B., Renken, R. J., Aleman, A., & Bockting, C. (preprint). Neurocognitive mechanisms of change following Preventive Cognitive Therapy for preventing relapse in depression: A randomized controlled trial. https://doi.org/10.31234/osf.io/n8tvx
• Legemaat, A. M., Burger, H., Geurtsen, G. J., Brouwer, M., Spinhoven, P., Denys, D., Bockting, C. L. H. (2023). Effects up to 20-year follow-up of Preventive Cognitive Therapy in adults remitted from recurrent depression: the DELTA study. Psychotherapy and Psychosomatics. 
• Breedvelt, JJF, Warren, FC, Segal, Z., Kuyken, W., Bockting, CLH (2021). Continuation of Antidepressants vs Sequential Psychological Interventions to Prevent Relapse in Depression: An Individual Patient Data Meta-Analysis. JAMA Psychiatry, 2021;78(8):868-875. doi:10.1001/jamapsychiatry.2021.0823
• Breedvelt, JJF, Brouwer, M., Harrer, M., Semkovska, M., Ebert, D., Cuijpers, P., & Bockting, C. (2021). Psychological interventions as an alternative and add-on to antidepressant medication to prevent depressive relapse: Systematic review and meta-analysis.  The British Journal of Psychiatry, 219 (4), 538-545. doi:10.1192/bjp.2020.198 
• Molenaar, NM, Brouwer, ME, Burger, H., Kamperman, AM, Bergink, V., Hoogendijk, W., Williams, AD, Bockting, C., & Lambregtse-van den Berg, MP (2020). Preventive Cognitive Therapy With Antidepressant Discontinuation During Pregnancy: Results From a Randomized Controlled Trial.  Frontiers in Psychiatry, 11(4), 19l13099. doi.org/10.4088/JCP.19l13099 
• Huibers, MJ, Wentink, C., & Speckens, AE (2019). Preventive cognitive therapy could be a viable and effective addition to antidepressant medication in preventing relapse or recurrence in major depressive disorder.  Evidence Based Mental Health, 22(1), e7. 
• de Jonge, M., Bockting, CLH, Kikkert, MJ, van Dijk, MK, van Schaik, DJF, Peen, J., . . . Dekker, J. J. M. (2019). Preventive cognitive therapy versus care as usual in cognitive behavioral therapy responders: A randomized controlled trial.  Journal of Consulting and Clinical Psychology, 87(6), 521-529. doi:10.1037/ccp0000395
• Bockting, C. L. H., Klein, N. S., Elgersma, H. J., van Rijsbergen, G. D., Slofstra, C., Ormel, J., . . . Burger, H. (2018). Effectiveness of preventive cognitive therapy while tapering antidepressants versus maintenance antidepressant treatment versus their combination in prevention of depressive relapse or recurrence (DRD study): A three-group, multicentre, randomised controlled trial. Lancet Psychiatry, 5(5), 401-410. doi:10.1016/s2215-0366(18)30100-7
• Klein, N. S., Kok, G. D., Burger, H., van Valen, E., Riper, H., Cuijpers, P., . . . Bockting, C. L. H. (2018). No sustainable effects of an internet-based relapse prevention program over 24 months in recurrent depression: Primary outcomes of a randomized controlled trial. Psychotherapy and Psychosomatics, 87(1), 55-57. doi:10.1159/000485039
• Biesheuvel-Leliefeld, K. E. M., Dijkstra-Kersten, S. M. A., van Schaik, D. J. F., van Marwijk, H. W. J., Smit, F., van der Horst, H. E., & Bockting, C. L. H. (2017). Effectiveness of supported self-help in recurrent depression: A randomized controlled trial in primary care. Psychotherapy and Psychosomatics, 86(4), 220-230. doi:10.1159/000472260
• Bockting, C. L., Smid, N. H., Koeter, M. W., Spinhoven, P., Beck, A. T., & Schene, A. H. (2015). Enduring effects of Preventive Cognitive Therapy in adults remitted from recurrent depression: A 10 year follow-up of a randomized controlled trial. Journal of Affective Disorders, 185, 188-194. doi:10.1016/j.jad.2015.06.048
• Kok, G., Burger, H., Riper, H., Cuijpers, P., Dekker, J., van Marwijk, H., . . . Bockting, C. L. (2015). The three-month effect of mobile internet-based cognitive therapy on the course of depressive symptoms in remitted recurrently depressed patients: Results of a randomized controlled trial. Psychotherapy and Psychosomatics,84(2), 90-99. doi:10.1159/000369469
• Bockting, C. L., Spinhoven, P., Wouters, L. F., Koeter, M. W., & Schene, A. H. (2009). Long-term effects of preventive cognitive therapy in recurrent depression: A 5.5-year follow-up study. Journal of Clinical Psychiatry, 70(12), 1621-1628. doi:10.4088/JCP.08m04784blu
• Bockting, C. L., ten Doesschate, M. C., Spijker, J., Spinhoven, P., Koeter, M. W., & Schene, A. H. (2008). Continuation and maintenance use of antidepressants in recurrent depression. Psychothery and Psychosomatics, 77(1), 17-26. doi:10.1159/000110056
• Bockting, C. L., Spinhoven, P., Koeter, M. W., Wouters, L. F., Visser, I., Schene, A. H. & The DELTA Study Group (2006). Differential predictors of response to preventive cognitive therapy in recurrent depression: A 2-year prospective study. Psychotherapy and Psychosomatics, 75(4), 229-236. doi:10.1159/000092893
• Bockting, C. L., Schene, A. H., Spinhoven, P., Koeter, M. W., Wouters, L. F., Huyser, J., . . . The DELTA Study Group. (2005). Preventing relapse/recurrence in recurrent depression with cognitive therapy: A randomized controlled trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 73(4), 647-657. doi:10.1037/0022-006x.73.4.647

Relevante klinische hoofdstukken:

• Bockting, C. L. H., & Schouten, W. D. (2011). Cognitieve therapie ter preventie van terugval bij depressie en angststoornissen. In S. M. Bögels & P. van Oppen (Eds.), Cognitieve therapie: theorie en praktijk (pp. 231-260). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
• Bockting, C. L. H.  (2011). Protocollaire behandeling van patiënten met recidiverende depressie. In  G. P. J. Keijsers, A. van Minnen & C. A. L. Hoogduin (Eds.), Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten 1 (pp. 309-340). Amsterdam: Uitgeverij Boom.
• Bockting, C.L.H., Spinhoven, P., & Huibers, M. J. H. (2010). Relapse prevention in recurrent depression using CBT. In C. S. Richards & M. G. Perry (Eds.), Relapse prevention for depression. Washington D.C.: American Psychological Association.

Boeken voor behandelaars:

• Preventieve cognitieve training bij terugkerende depressie. 
  Auteur: Claudi L. H. Bockting
  2009 | ISBN 9789031353071 | 1e druk | 53 blz.
  Bohn Stafleu van Loghum € 47,95

• Terapia cognitiva preventiva para la depresión recurrente
  Auteur: Claudi L. H. Bockting (adaptado y traducido por Cristian J. Garay & Cristina Tenreyro)
  2020 | ISBN 978-98-9875704350 | 1e druk
  Liberia Akadia Editorial, € 17,99

• Relapse Prevention for Depression
  Author: Claudi LH Bockting
  Under Review

Clients:

• No more depressed. 
  Author: Claudi LH Bockting
  2009 | ISBN 9789031374274 | 1st edition | 50 pp.
  Bohn Stafleu van Loghum € 23.95

Self Help Book:

• Between dip and dream: Break your patterns, dare to feel.
  Authors: Claudi LH Bockting & Evelien van Valen
  2013 | ISBN 9789000328857 | 1st edition | 175 pp.
  Spectrum € 10.00

Sites:

Read more about depression at  www.volksgezondheidenzorg.info .